Oyun Nedir? Oyunların Tarihi Üzerine

Yazılması için biraz geç kalınmış, geniş ölçekli bir yazıyla karşınızdayız. Oyun nedir? Tarihteki konumu nerelere gidiyor ve günümüzde nasıl adlandırılabilir?

Öncelikle dijital oyun, masaüstü oyunları ve bilindik çocuk ve genç oyunları birbirlerinden farklı olarak irdelenmeli. Biz de yazımızda buna dikkat edeceğiz. Oyungg her ne kadar video oyunları ve dijital oyunlar üzerine odaklanmış bir site olsa da biliyoruz ki Oyun bundan çok daha derin yerlere uzanmakta. O yüzden gelin önce türleri inceleyelim.

Oyun Türleri

Üç başlıkta inceleyeceğimiz oyun türlerini kültürlere ve işlevlerine göre ayırırken oyun nedir? Diye sorduğumuzda verilebilecek üç cevabı da baz aldığımızı söyleyebiliriz. Şu an 50’li yaşlarında birisine sorsak oyun onlar için kahve ve çay bahçelerinde oynadıkları kart, tavla ve ıstaka ile oynadıkları oyunlar olacaktır. Fakat 2000’li yıllardan önce doğmuş ve oyunların aplikasyon olmadığı dönemde yaşamış birisi için saklambaç ya da simit de oyunun açıklaması olabilir. Biraz daha dijitale doğan ya da bir şekilde bizler gibi bulaşan insanlar içinse oyun konsol ya da bilgisayarlarımızda oynadığımız, sektörel bir hal alarak büyümüş olan eğlence ürünleridir. FRP’leri ve monopoly gibi masaüstü oyunlarını da ilk grupta sayacağımızı söyleyerek başlıklara inelim.

Masaüstü Oyunlar

Aslında tarihi en geriye giden tür bu olsa gerek. Satranç’ın tarihi 4.000 yıl öncesinin Mısır’ına dayanırken, Tavla ise 1400 yaşının üzerinde. Asya kültürünün oyunlarına ise daha kolay ulaşılabilmekte ve birçoğu binlerce yaşında. Daha eskileri var mıdır? Günümüze ne kadar ulaşmışlardır? Bu sorulara verilebilecek en güzel cevaplardan birisi de ülkemizde yer alan Başur Höyük’te karşımıza çıkıyor. 5.000 yıllık bu oyunun 49 tane küçük taşla, masaüstünde oynandığını biliyoruz.

Tabii kart oyunları ve ıstaka oyunları bu kadar geçmiş zamanlara gidemiyor olsalar da günümüzde fazlasıyla popüler olduklarını söylemek lazım. Her yaş grubuna hitap ediyor olmaları, oyunların nesillere aktarılmasını ve unutulmamasını sağlıyor. Çevremizde çoğu insan okey oynamayı ya da piştiyi bilmekte. Emin olabiliriz ki nesiller sonra da bu oyunlar biliniyor olacak. Oyun çeşitliliği de video oyunları kadar olmasa da fazlasıyla bol. Kart oyunları da yaklaşık 700 yaşında diyebiliriz. Istaka ile oynanan oyunlar ise çok daha genç olmakla beraber 300 yaşında seyrediyor.

Bunların dışında bir de yeni nesil oyunlardan bahsetmek gerekiyor. Çeşitli ortamlarda can sıkıntısını gidermenin en güzel yollarından birisi her zaman oyunlar olmuş. Tarihte farklı farklı oyunları görüyoruz. Son yüzyıl içerisinde ise aile içerisinde bile akşamlarımızı şenlendirebilecek aktivitelerle oyunlar yine karşımıza çıkıyor. Monopoly gibi oyunlardan bahsediyoruz elbette. Oyuncak mağazalarında ya da internette yapacağınız ufak bir araştırma ile ailece akşamlarınızı televizyondan daha keyifli geçirecek, fiyatı ortalamada onlarca oyuna ulaşabileceğinizi de bir tarafa not almanızda fayda var. Bilgi yarışmalarından, kıyasıya rekabetlere kadar tonla çeşit oyun mevcut.

FRP’ye Dair Kısa Notumuz

Bir de FRP boyutu var masaüstü oyunlarının. Üzerine tonla yazılacak, çizilecek şey mevcut. Fakat en basit haliyle tanımlayacak olursak Role Yapma Oyunu ya da RPG adıyla tanınan bilgisayar oyunlarımızın atası, fantastik role yapma olarak açılabilecek bu türde ise çeşitli fantastik ögelerle masanın başında masanın başında bir maceraya çıkıyoruz. D&D gibi çok bilindik oyunları olmasının yanı sıra, işi gerçekten seven ve bilen birçok insan kendi oyununu hazırlamak gibi maceralara atılıyor. İlk modern halleri bilgisayar oyunlarından sadece 10-15 yaş kadar yaşlı diyebiliriz. Fakat hayat da biraz FRP değil mi azizim?

Çocuk Oyunları – Uygulamalı Oyunlar

“Ah nerede eskiden sokaklarda saklambaç oynadığımız dönemler?” gibi bir klişe ile başlamak istemezdik ama bu başlığa da çok uyuyor şimdi. Ayrıca taktik isteyen varsa arabaların altına girip gençliğinizi riske atmayın. Neyse esprilerimi yaptığıma göre anlatıma geçebilirim sanırım.

Net tarihler verilmiyor olmasına rağmen ilk medeniyetlere, hatta belki daha öncesine gittiği düşünülüyor. Çünkü çocuklar her zaman var ve çocukların canları hep sıkılıyor. “Anne tableti ver” diyemeyen bu geçmiş dönem çocukları da tıpkı bizim yaptığımız gibi yaşı yakın arkadaşlar ediniyor ve çeşitli oyunlar oynayarak geçiriyor zamanını. Ankara Üniversitesinde çalışma yapan Dr. Meral Çilem Ökcün-Akçamuş‘un da oyunlar üzerine yaptığı çalışmasında belirttiği gibi. Oyunlar insanlık tarihi kadar eskidir. Topaç milattan öncesine dayanırken, 5 taş ve iplik çok daha eskilere ulaşmakta.

Modernleşen dünyada çocukların oyun alanı arttırılıyor. Belediyeler tarafından parklara kurulan alanların yanı sıra çoğu alışveriş merkezinde çocukların can sıkıntılarını sadece Sinemalar almıyor. Aileler alışverişini yaparken çocukların oyun oynayarak eğlenebileceği alanlar mevcut. Teknolojiyle tanışmamış küçük yaşta bir çocuğa oyun nedir? diye soralım. Muhtemelen bizim de bildiğimiz oyunları beraber oynama şansını yakalarız.

Video Oyunları – Dijital Oyunlar

Aslında teknoloji geliştikçe oyunlar da bir şekilde bu gelişime adapte oluyorlar. İlk bilgisayarların ardından ilk oyunları da hızlıca gördük. Hatta bunun örneği olarak ilk video oyunu isimli bir yazı da yayınlamıştık meraklılarının dikkatini çekebilir. Tabii o oyunun üzerinden çok uzun zaman geçti ve teknoloji de bir hayli ilerledi. Fakat en basit haliyle oyundan bağımsız üretilen teknolojilerde dahi oyun kendine güçlü bir yer ediniyor. Akıllı telefonların marketlerine giren oyun, günümüzün yükselen teknolojisi VR’da da hızlıca kendine bir yer edindi.

Dijital oyunlar aynı zamanda dünyanın en büyük ekonomik unsurları arasına da giriyor. Çünkü eğlence insanın yaşamını sürdürmesinde önemli yapı taşlarından birisi. Eğer yazının başından beridir sorduğumuz oyun nedir? Sorusunu bu noktada tekrarlarsak Oyun; insanın hayatta kalma uğraşında karşısına çıkan eğlence ihtiyacını gidermenin bir yoludur. Şeklinde cevap verebiliriz.

Aynı zamanda Video Oyunları gün geçtikçe farklılaşmakta ve sanatsal bir değer kazanmakta. Bakacak olursak Sinema ilk ortaya çıktığı dönemler olan 20. yüzyılın ilk yıllarında sanat dalı olarak kabul edilmeyen bir eğlence alanıyken, günümüzde sanatla birlikte ilk anılan dallardan birisi olduysa. Video oyunları da bu geçiş evresinde diyebiliriz. Oyunlar Sanat Eseri Midir? Sorusuna cevap arayan sitemiz yazarı Beril Özge Danacı yazısında soruya birçok alandan yaklaştı. Göz atmanızda fayda var.

Oyun Nedir?

Başlık başlık inceledikten, derinlemesine anlattıktan sonra artık soruya cevap vermemiz gereken noktadayız sanırım. Umarız vereceğimiz cevap siz okurlarımız için de tatmin edici olur.

Oyun sosyalleşme ve zaman öldürme tabirlerini bir arada yaşatabilen. Ademoğlunun ihtiyaçlarından olan eğlenceyi gidermesini sağlayan. Tüm bunları yaparken her kültürde farklı çeşitleriyle gün yüzüne çıkan ve günümüzde aşama kaydettikçe sanat içerisinde yerini bulan bir aktivitedir.

Blog yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Twitter adresimizi takip ederek yeni içeriklerimizden anında haberdar olabilirsiniz.