Oyungg Türkiye'nin Lider Video Oyunları Sitesi
Günümüzde çoğu oyunun hikaye anlatmak konusunda kitaplardan farkı kalmadı. Grafikler ise neredeyse sinema filmi kalitesinde. Peki oyunlar sanat eseri midir? Gelin bu konu hakkında biraz konuşalım.
Öncelikle Sanat Nedir?
TDK’nın Türkçe sözlüğünden aynen alıntı yaparak ve buraya sanatın tanımını koyarak başlamak istiyorum. ‘’Bir duygu, tasarı, güzellik vb.nin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık. 2. Belli bir uygarlığın veya topluluğun anlayış ve zevk ölçülerine uygun olarak yaratılmış anlatım. 3. Bir şey yapmada gösterilen ustalık.’’ Şimdi ise bu tanım çerçevesinde oyunları ele alalım.
İlk tanımdan başlayalım. Bazı oyunlar bize bir duygu ve tasarıyı aktarmayı hedefler mi? Evet. Bunların yanında güzellik kaygısı da taşır mı? Evet. Özellikle bazı oyunları tasarlamak için üstün bir yaratıcılık gerektiği de açık bir gerçek. Gelelim 2. tanıma. Oyunlar, insan elinden çıkan neredeyse her şey gibi yaratıcısının benimsediği toplumdan izler taşır. Buna örnek olarak Mount&Blade’i göstermek hiç de yanlış olmaz diye düşünüyorum. Bizim topraklarımızda yetişen geliştiriciler tarafından yaratılan bu oyunda kültürümüzün etkilerini görmek hiç de zor değil. Son tanımın ne demek istediği ise gayet açık. O yüzden bunu detaylandırma gereği duymuyorum.
Kabul Görmüş Sanat Dalları ve Oyunlar
Bildiğiniz gibi sanat olarak değerlendirilen 7 dal var. Bunlar resim ve heykel, müzik, tiyatro, dans, edebiyat, mimari, sinemadır. İlk altı sanattan farklı olarak sinema tüm bunları bünyesinde toplayarak karma bir sanat dalı oluşturur. Sinemanın sanat olarak kabul görmesi de diğerlerine göre oldukça geç olmuştur. Bunun nedeni ise tahmin edebileceğiniz gibi diğer dallara nazaran sinemanın daha genç olmasıdır.
Bana göre oyunlar konusunda da sorun tam olarak bu. Video oyunlarının sanat olarak değerlendirilebilmek için ihtiyacı olan tek şey birazcık zaman. Oyunlar da tıpkı sinema gibi diğer sanat dallarının bir karışımı ile ortaya çıkan ürünler. Buna ek olarak oyunların sinemaya göre önemli bir avantajı da var. Oyunda ana karakter sizsiniz. Koltuğunuzda oturup ” o öyle mi yapılır ya” demek yerine istediğiniz eylemi oyunda hayata geçirebilirsiniz. Tüm bunları göz önüne aldığımız zaman 8. sanat olarak video oyunlarını görebileceğimiz şahsi fikrim.
Sanat Ne Kadar Sanat?
Aslında bu çok başka bir yazının konusu ancak yeri gelmişken biraz bahsetmek gerek. Son zamanlarda piyasaya çıkan birçok kitap ve sinema filmi var. Hepsi de oldukça ilgi görüyor. Ancak bir ürüne sanat diyebilmek için yalnızca yukarıda verdiğim tanıma uyması yeterli mi? Yani şunlar da sanat eseri sayılabilir mi?
Bana göre her kitap ya da film sanat eseri olamayacağı gibi her oyun da sanat eseri olamaz. Ancak harika hikaye anlatımı, grafikleri, müzikleri ve atmosferi ile oyuncuyu kendine bağlayan oyunlara da sadece ‘’oyun işte canım’’ deyip geçmek de haksızlık.
Sizce oyunlar sanat eseri midir? Sanat eseri kabul edilebilmeleri için ne kadar bir süre geçmesi lazım? Yorumlarda bizlerle paylaşın. Ayrıca oyun dünyasındaki diğer gelişmelerden haberdar olmak için Facebook grubumuza da katılabilirsiniz.
Gün gelecek oyunlar da sanat eseri sayılacak ama bunun için bağımsız yapımların önem kazanması lazım ve insanlar multiplayer yerine singleplayer video oyunları için can atmaya başlamalı. Bu denli yüksek kazanç sevgisi oldukça sanat işlemek geliştiriciler için çok zor, sonuçta geliştirenler gibi bu oyunu dağıtanlar da var.
Yukarıda 2 filmi örnek verip, “Bunlar sanat eseri sayılabilir mi?” diyerek düşüncelerimi özetlemişsiniz. Değiller tabii ki. Yukarda saydığınız dallar; sinema, müzik gibi eğlence ürünleri arasına oyunları da eklememiz gerek ama bunlara dair çıkan her yapıtı, sanat eseri olarak tanımlamamalıyız ama günümüzde maalesef herkese sanatçı, her şeye sanat eseri deniliyor. Tabii bu “sanat eseri” kavramının içini ne kadar doldurduğumuzla alakalı, benim için tanımı farklıdır sanat eserinin, burda anlatamam tanımını bayağı uzun sürer çünkü. Ama bu dallarla ilgili üretilen her yapıta, sanat eseri denmesini doğru bulmuyorum. Bi bu yapıtlar vardır, bide sanat eserleri vardır. Mesela The Good, The Bad and The Ugly sinema dünyasının sanat eseridir. Oyun dünyasında da bu gibi bi örnek verilebilir, mesela Red Dead Redemption Serisi de oyun dünyasının sanat eseridir. Öyle oyunlar var ki, izlediğim en iyi film kadar, okuduğum en iyi roman kadar, dinlediğim en iyi müzik kadar tatmin ediyor beni, oyun dünyasının içinde olanlar, şu online oyunları değil de story’li oyunları takip edenler demek istediğimi anlayacaktır. Bu yüzden evet, oyunlar da bu dalların yanında olmalı.
Öncelikle cevabın için teşekkürler. Söylediğin şeylerle zaten çok güzel bir özet geçmişsin konuya dair. Elbette sanat dalı sayılan her türde üretilen eserlerin tümü sanat eseri sayılamayacağı gibi oyunlar konusunda da durum böyle. Örneğin PUBG sanat eseri olabilir mi? Bu konu hakkında daha kat edeceğimiz çok yol var ancak insanların kafasında belli fikirlerin oturduğunu görmek güzel 🙂
Rica ederim. Ama sizin kadar iyimser değilim. PUBG gibi online battle-royale oyunların hype’i çok yüksek, bu oyun türünde son zamanlarda çıkan oyunların -Apex Legends gibi- ulaştığı kullanıcı sayısı malumumuz. Çoğunluk bunları oynuyor. Dediğiniz gibi katedilecek daha çok yol var. Kafasında bu tarz fikirleri oturan, sizin gibi ya da benim gibi düşünen insanlara çevremde rastlayamıyorum, bu internet ortamında da az rastlıyorum. Siz 5 yaşınızda Tomb Raider oynamışsınız, ben de 6-7 yaşımda oynamıştım. Bu tarz kaliteli SP oyunlar fazla çıkmıyor günümüzde, çıksa bile bu oyunlar kadar ilgi görmüyor. Mesela yeni çıkan Metro Exodus, -çok iddialı olmadan oyun sektörüne girip belli bi kitleye ulaştı bu seri o ayrı ama- bizim gibi hikayeli oyunların takipçisi olan insanlar dışında pek bilinen bir oyun değil. Kitaptan uyarlanan ve kitaptaki atmosferi de bence iyi yansıtan bu Metro Serisinden bihaberler bu PUBG, Apex tarzı oyunlar silsilesine kapılmış olan “oyuncular”. Şuanda popüler olan, kazanç sağlayan şeyler belli oyun dünyasında. Bilmiyorum, zamanın ne getireceğini göreceğiz ileri ki yıllarda. Yazılacak çok şey var da neyse durayım en iyisi, çok uzattım kusura bakmayın. ☺