Video Oyun Türleri Nelerdir, Açıklamalarıyla

Hayatımızda eğlence sektörü ve hemen ardından gelen video oyunları büyük bir yer kaplıyor, peki video oyun türleri nelerdir? Aklımıza gelen başlıca türleri açıklamaya ve örnekler vermeye çalışacağız.

Bu yazımızda aklımıza gelmeyen oyun türleri olabilir ya da biz yazıyı yayınladıktan daha ileri bir tarihte yeni bir video oyun türü hayatımıza girebilir. Bu yüzden fikirlerinizi ve önerilerinizi bizimle yorumlar kısmından paylaşırsanız seviniriz. Böylelikle unuttuklarımız ile ilgili yeni bir yazı yazabilir, belki bu yazıya eklemeler yapabiliriz.

Ayrıca biz çevirileri kendimizce ve sektörde anıldıkları şekliyle yaptık. Eğer daha farklı çeviriler aklınıza yatacaksa Google Translate kullanarak çevirmeyi deneyebilirsiniz.

Bu açıklamalardan sonra eğlenmek için 24 soruluk Oyun Türleri testimizi de çözmeyi unutmayın sevgili okurlar. Bayağı bilgi pekiştirici oldu.

FPS – First Person Shooter

FPS ya da diğer bir ismiyle First Person Shooter oyunlar karakter gözünden oynadığımız türdeki oyunlardır. Birinci şahıs olarak ateş ettiğimiz oyunlar için FPS denmekte, aynı zamanda ateş etmediğimiz ya da nesne kullanmadığımız oyunlara da FPS deniliyor fakat ana mantıkta FP daha doğru bir tabir olacaktır.

Aynı zamanda FPS, Dünya genelinde E-Spor oyunlarının da yükselen türü olmayı başardı. Oynaması ücretsiz oyunlar ya da ücretli oyunlar bu türde turnuvalar gerçekleştirmeye devam ediyor. Konsollarda daha az tercih edilmesine karşın Bilgisayar oyuncularının en çok tercih ettiği tür FPS olabilir.

Örnek: Counter-Strike: Global Offensive

TPS – Third Person Shooter

Burada da üçüncü şahıs olarak oynadığımız, karakteri biraz daha açılı bir şekilde arkasından yönettiğimiz oyun türlerinden bahsedilmekte. Oyunda ateş etmeseniz dahi TPS diye adlandırılıyor bu da yukarıda bahsettiğimiz gibi bir çelişki doğurmakta doğal olarak.

Bunun yanı sıra bahsetmek lazım ki bazı oyunlar hem FPS hem de TPS modunda oynamaya izin verebilmekte. Bu yapılan işin de sebebi belli, iki türün oyuncularına da ulaşmayı hedefliyorlar. Yani bu özgürlüğe sahip olduğunuz için oyunu dilerseniz birinci şahıs gözünden, dilerseniz üçüncü şahıs gözünden oynayabiliyorsunuz.

Örnek: The Legend of Zelda: Breath of the wild

MOBA – Multiplayer Online Battle Arena

Takım savaşlarına girdiğimiz ve maçlar halinde ilerlediğimiz oyun türü olarak özetleyebiliriz sanırım. 2010 yılı ardından patlama yaşayan türün alt türleri ve temaları da oyun gündemini fazlasıyla meşgul etmekte.

FPS Türünde bahsettiğimiz E-Spor olayının bütün dünyaya yayılmasını sağlayan tür MOBA türüdür desek yanlış olmaz. Çünkü oyunlar genel olarak rekabete bağlı takım oyunları olduğu için, e-spora gerçekten uymakta olan bir tür. Özellikle rekor meblağlardaki ödüller ile düzenlenen turnuvalara yine rekor izleyiciler katılmakta.

Örnek: League of Legends

FPS – TPS MOBA

MOBA Türünün farklı kamera açılarıyla sunulmuş halleridir. MOBA türünün alışılageldik bir hal alması ve grafiklerinin yetersizleşmesi çıkışlarında ve yaşadıkları patlamalarda etkili olmuştur. Genel olarak MOBA mantığından şaşmamaya özen gösteren markaları bu piyasada görmek mümkün.

Yukarıda bahsettiğimiz FPS ve MOBA türlerinin E-Spor konusundaki konumlarından tabii ki FPS – TPS MOBA oyunları da faydalanmakta. Hatta MOBA türünün biraz mobile kaymasının ardından daha öne çıktıklarını da belirtelim.

FPS Örnek: Overwatch

TPS Örnek: Smite

Platform Oyunları

Belli bir ara sahne üzerinde 3. Boyutu genelde görmeden oynadığımız ve sahnelerin genelde oyun seviyelerini (görevlerini) de belirttiği oyun türlerine Platform Oyunları denmekte, Platform oyunları günümüzde daha çok mobil piyasası için üretiliyor olsa da Bağımsız Oyun Geliştiricileri bu kategoriye güzel içerikler sunmaya devam ediyor.

Platform oyunları oyun sektörünün ilk işlerinden de sayılabilir. En başta üretilen birçok oyun belirli platformlar üzerinde oynanmakta ya da seviye mantığı ile platform değiştirmekteydi. Burada verdiğimiz örnek daha çok Atari Salonlarında oynanan oyunlarla uyuşuyor.

Örnek: This War of Mine

MMO – Massively Multiplayer Online

Türkçe karşılığı Çok Oyunculu Devasa Çevrimiçi oyunlar diyebiliriz. Bu türde çıkan oyunlar genel olarak oynaması ücretsiz yapımlar oldukları için yaygınlaşmış olduklarını söyleyebiliriz. Aynı zamanda birçok alt türe de ev sahipliği yapar. MMOFPS, MMORPG, MMOTPS bunlardan birkaçıdır.

Bu türlerin oyunları da E-Spor sektörüne girmeye çalışmakta. Sonuç olarak şirketler büyüyen E-Spor camiasının farkında ve bu açıdan maddi kaygılar içerisine düşüyorlar. Fakat yaptıkları yatırımların geri dönüşleri ne ölçüdedir söylemek zor.

MMOFPS Örnek: Wolfteam

MMORPG Örnek: Warcraft

MMOTPS Örnek: Last Man Standing

RPG – Role Playing Game

Role Playing Game tabiri aslında tam olarak Rol yapma oyunu anlamına geliyor. Oyun karakterinizle rol yaparak oynadığınız imajına da uyum sağlamakta. Örneğin karakterinizi geliştirdiğiniz, karakterinizi sanki o, sizmişsiniz gibi yönettiğiniz oyun türü RPG olarak tanımlanabilir. Tür olarak fazlasıyla geniş bir kitleye hitap etmesiyle birlikte, üretilen içerik açısından da sıkça karşılaşılan bir türdür. Bu türde çıkmış birçok başyapıt oyuna denk gelmek mümkün. Bazı oyun serileri RPG’ye adapte olmak ya da RPG modunda daha fazla özgürlük tanımak için serilerinin devam oyunlarında kendilerini bu açıdan geliştirmeye çalışıyor.

Burada belirtmemiz lazım, açıklamaya çalıştığımız Rol yapma oyunlarını Video Oyunları olarak görmenizde fayda var, çünkü masa oyunu olarak da oynanmakta olan Rol Yapma Oyunları mevcut, yazımız video oyunları üzerine olduğu için onlara değinmeyeceğiz, mazur görürseniz çok mutlu oluruz.

Örnek: The Elder Scrolls V: Skyrim

J-RPG

Rol yapma oyunlarının yaygınlaşma aşaması sanırım en çok Asya pazarını etkilemiş olsa gerek. Tür dahilinde o kadar çok içerik ürettiler ve türü kendilerince o kadar çok geliştirdiler ki RPG bir evrim geçirip o J-RPG olarak adlandırılmaya başladı. Buradaki J, Japonyayı temsil etmekte ve bu sebeple Japon Rol Yapma Oyunu olarak çevirebiliriz.

Örnek: Persona 5

H&S – Hack and Slash

Yine rol yapma oyunlarının evrim geçirmesi ardından ortaya çıkmış bir oyun türü karşımızda. Bu türle birlikte hikaye bir tutam daha geriye gelir ve aksiyon birkaç adım daha öne çıkar. Saldırıya geçen bölüm sonu canavarları ve bol sayıda bulunan fakat kolayca yok edilebilen düşmanları, hızlı ataklar ile öldürmeye çalıştığınız ve bu aşamada karakter gelişimine odaklandığınız oyun türü diyebiliriz. Türe dahil edilecek birçok oyun bulunmakla beraber, genelde oyunlar bu isimle çıkmayı pek tercih etmez ve RPG’yi daha samimi bulurlar.

Örnek: God of War

Simulation – Simülasyon

Çok geniş ve birçok alt türe sahip Simülasyon oyunlardan bahsedecek ve özetleyecek olursak; gerçekte yapılan şeylerin dijital ortama aktarılıp simüle edilmiş halleridir. Yarış oyunlarından tutun da poligon oyunlarına, gerçek hayat simülasyonlarından tutun da sürüş simülasyonlarına kadar birçok içeriğe ev sahipliği yapar. Getirdikleri gerçekçilik ve ayrıntılardan dolayı insanlara normal şartlarda yapamayacakları birçok şeyi sunmalarından dolayı oyuncular tarafından da sıkça tercih edilirler.

Bunu daha da açacak olursak, normal şartlarda uçak sürmeniz hayat şartları açısından pek mümkün olmayabilir fakat sektörün yarattığı rekabetten dolayı bir uçak simülasyonu oyununu 50 TL civarı bir fiyattan satın alabilirsiniz. İşin güzel yanı yine bu rekabetten dolayı oyun fazlasıyla ayrıntılı olacak ve uçak sürüşüyle ilgili gerçekçi bir yaklaşım sağlayacak.

Örnek: Euro Truck Simulator 2

RTS – Real Time Strategy

Real Time Strategy dilimize Gerçek Zamanlı Strateji olarak geçmiş bir oyun türüdür. Burada sürenin gerçek dünyadaki akışa uygun akması akla geliyor olsa bile kastedilen daha farklı bir durum. Oyunda belirli bir süre akarken, oyuncuların gelişimlerini buna göre tamamlayarak oyunu kazanmaya çalışmaları durumu kastedilir. Eğer kafanızda soru işaretleri oluştuysa bir sonraki açıklamayı da okumanızda fayda olacaktır.

Gerçek Zamanlı Strateji oyunları denge yaratma açısından geliştiriciler için zorlayıcı olsa da eğer bir sorunla karşılaşılmazsa, gerçekten efsane oyunlar çıkabilmekte.

Örnek: Age of Empires 2

TBS – Turn Based Strategy

Strateji oyunlarının bir diğer basamağı da Turn Based Strategy oyunlarıdır. Türkçe karşılığı Sıra Tabanlı Strateji oyunları olan bu tür de içerik açısından fazlasıyla gelişmiş ve güçlü bir oyun türüdür. Oyunlarda hamleler belirlenir ve süre akışına bırakılır. Oyuncular hamlelerini yaptıkça süreyi sonlandırarak hamlelerin gerçekleşmesini bekler ve bu şekilde karşı tarafında hamlelerini görür. Aslında Satranç oyununa da benzetebiliriz bu açıdan.

Bu türü oynarken oyunları süresi fazlasıyla uzayabiliyor. Bu nedenle Multiplayer (Çok oyunculu) olarak oynanması pek tercih edilmiyor. Gerçi günümüz oyunları oyunculara bu konuda da özgürlük tanıyor fakat bir oyunun son bulması kimi zaman haftalar sürebildiği için tercih edenler ne ölçüdedir kestirmek zor.

Örnek: Total War Atilla

Open World

Yine çokça alışık olduğumuz Açık Dünya, oyun türleri arasında en çok vakit harcadığımız ve en geniş oyun türü diyebiliriz. Aslında ismi direkt olarak türün özeti gibi dursa da ufak bir açıklama yapalım biz her ihtimale karşı. Açık dünya oyunları, haritanın oyunculara özgürce dolaşma fırsatı tanıdığı ve keşfetmeler için alan bıraktığı oyun türüdür.

Bu oyun türünde genellikle haritayı doldurmak ve oyuncunun sıkılmasına engel olmak için yan görevler dağıtılır, yapılabilecek eğlenceli aktiviteler yerleştirilir ve bizden bağımsız yaşayan bir doğal ortam yaratılır. Birçok başarılı örneği olduğunu da söyleyebiliriz.

Örnek: The Witcher 3: Wild Hunt

Puzzle

Puzzle türü de dilimize tam karşılığıyla ‘Bulmaca’ olarak geçmeyi başarmıştır. Bu türün içerisinde görevleri tamamlamak ve ilerlemek için çözmemiz gereken sorunlar genellikle yetenekten ziyade düşünme gerektiren bulmacalardan oluşmakta. Bulmaca öğeleri tek başına bir tür olarak video oyun türleri arasında yer alsa da, birçok farklı türdeki oyun da bu türün nimetlerinden faydalanmakta.

Puzzle türü maalesef ülkemizde oyuncular tarafından pek yaygın değil. Gerçi ülkemiz oyun geliştiriciler bayağı üzerine titriyor bu türün, umarız oyuncuların da ısınmasına sebep olacaktır bu uğraşlar. Çünkü gerçekten eğlenceli bir tür.

Örnek: Portal 2

Dövüş Oyunları

Günümüzde hikaye üzerinden ilerlemeye de başlamış olsa, genelde rakibinizle karşı karşıya geldiğiniz ve karakterlerin sahip olduğu yetenek ve vuruşlarla daha fazla hasar vurarak onu yenmeye çalıştığınız oyun türüdür. Geçmişten günümüze varlığını sürdüren ve günümüz grafikleriyle kendi içerisinde de fazlasıyla gelişen bir tür olduğu söylenebilir.

Örnek: Moral Kombat X

Spor Oyunları

Aslında simülasyon grubu altında inceleyip, incelemeyeceğim konusunda bayağı kararsız kaldım fakat çok geniş bir kategori olduğu için, tek başına bir tür olarak kabul edilebilir. Spor oyunları, gerçek hayatta da var olan sporların dijital platforma dökülmüş halleridir. Yaşattıkları rekabet duygusu sebebiyle E-Spor kategorisinde de kendi yoluna devam etmeyi başardığını söyleyebiliriz.

Örnek: NBA 2K18

Kart Oyunları

Masaüstü oyunlarından bahsetmiştik, işte onlardan dijital platformlara geçmeyi başarmış bir tür karşımızda. Kart oyunları karşılıklı rekabete dayanan, bilgisayara ya da gerçek bir rakibe karşı oynadığınız oyun türüdür. Genel işleyişi ise şu şekildedir; kişinin belirli bir destesi var, bu desteden eline gelecek kartlar şansa bağlı, bu şansı yönetmeye çalışırken bir yandan da rakibini devirmenin yollarını aramakta. Canı bitmeden rakibini deviremezse, rakibi ona karşı yaptığı ataklarda başarılı olur ve oyunu kaybeder.

Bu oyun türü de son zamanlarda E-Spor camiasında yerini almayı başardı, çok yükseklere çıkabilmiş örneği maalesef az. Fakat başarılı örneklerin dahi P2W suçlamaları yakalarını bırakmıyor ve bu açıdan çok eleştiri alıyorlar.

Örnek: Hearthstone

Oyun Türleri ve Temaları arasındaki fark

Tür ve tema arasındaki farkı anlatmamız biraz basit kaçacak olabilir fakat bununla benzer içerikleri hazırlamış olan diğer sitelere göz attığımızda görüyoruz ki pek anlaşılmamış fark. Bu yüzden tekrardan anlatma ihtiyacı oluştu.

Yukarıda yazdıklarımız video oyun türleri olmasına karşın oyun teması değildir. Oyunun işleniş biçimi daha ayrı bir konu olduğu için bunları tür ve tema olarak iki başlık altında ayrı ayrı incelemek çok daha doğru olacaktır. Diğer sitelerin de bundan sonra dikkatli olmalarını tavsiye ediyoruz, akıl karışıklığı yaratmamak adına.

Daha net açıklamak için şöyle bir örnek verebiliriz. Bir sinema filminin türü Sanat Filmi olabilir ve bunun yanı sıra Savaş ya da Tarih teması üzerine çekilmiş olabilir. Aynı keza bir Komedi temalı bir filmin türü Animasyon olabilir.

Yazının buradan sonraki kısmında da bilmeyenler için temaları kısa özetler şeklinde açıklamaya çalışacağız. Eğer bu kısımda da unuttuğumuzu düşündüğünüz tema türleri varsa bizi yorumlar kısmında aydınlatabilirsiniz. Yazı içerisinde verdiğimiz örnekler aklımıza ilk gelenler, elbette zevkinize göre daha önce örnek olarak belirtilmesi gereken oyunlar olabilir. Onları da yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.

Oyun Temaları

• Aksiyon Teması: Video oyunlarında Aksiyon genel olarak adrenalin ve çatışmalar vasıtasıyla işlenen temalardır. Bir anda silahlar çekilir ya da kılıçlar kuşanılır ve heyecan doruklara ulaşır.

Örnek: Battlefield 1

• Macera Teması: Hikaye esnasında bir arayış, bir kaçış ve tehlike varsa oynadığınız oyunda ya da en azında o bölümde bir macera olduğundan söz etmek mümkün.

Örnek: Rise of the Tomb Raider

• Korku Teması: Bildiğiniz Sinema yapımlarından çok da farklı olduğu söylenemez sanırım. Zaten genelde gerilim üzerine giden işler ortaya çıkmakta.

Örnek: Outlast: Whistleblower

• Gizlilik Teması: Yukarıda saydıklarımızın neredeyse hepsi filmlerde de denk gelebileceğiniz işler. Fakat gizlilik teması için aynı şey geçerli değil. Oyunda gizlenerek ilerlediğimiz hatta bu gizliliği bozduğumuz zamanlarda görevlerin iptal olabildiği temalara bu isim takılmıştır.

Örnek: Hitman: Absolution

• Fantastik: Olağanüstü bir evren yaratan ve bu yarattığı evreni tanımamıza olan sağlayan tema.

Örnek: The Lord of the Rings: The Battle for Middle-earth II

• Bilim Kurgu: Yarattığı ütopya ya da distopya dahilinde bilimin daha gelişmiş versiyonlarını karşımıza getiren oyun türü.

Örnek: Crysis Warhead

• Polisiye Teması: Yine kitap ve filmlerden alışık olduğumuz bu temada suçluları kovalayarak başarı elde etmeye çalışıyoruz.

Örnek: Sherlock Holmes: Crimes & Punishments

• Tarih Teması: Geçmişi işleyen oyun temalarına tarih temalı oyunlar diyebiliriz. Bu Tema dahilinde birçok strateji türü oyununa ve diğer türlere denk gelmek mümkündür.

Örnek: Europa Universalis IV

• Bulmaca Teması: Gizlilik’den bahsederken kullandığımız söyleyişle aynı durum söz konusu, genelde filmlerde denk gelemeyeceğiniz bir tema olan Bulmaca teması hem oyun türleri hem de temalar arasında karşımıza çıkmakta.

Örnek: Portal

• Savaş Teması: Çatışmalarla dolu, kazanmamızın adına savaştığımız grup ya da ülke açısından önemli olduğu oyun teması. Genelde Aksiyon Teması ile birlikte işlendiği söylenebilir.

Örnek: Mount & Blade: Warband

• Survival Teması: Hayatta kalma oyunlarına verilen genel isim Survival. Tür mü yoksa Tema mı kararsız kaldık fakat Tema olarak daha uygun olduğu aşikar.

Örnek: PLAYERUNKNOWN’S BATTLEGROUNDS

Not ve Yazı Sonu

Oyun türleri ve temaları ile ilgili şunu da söylememiz gerekiyor. Bir tür, diğer birçok türden yararlanarak oyunu tamamlamış olabilir ve işlenen bir temanın yanı sıra birçok temaya da oyun içerisinde küçük küçük yerler verilmiş olabilir. Yani bir oyunun ana türü ve teması dışında da tür ve temalardan esintiler görebilirsiniz. Şaşırmamanız için not düşme ihtiyacı duyduk.

Oyun dünyası çok geniş, eminiz gelişmeye devam edecektir. Bu nedenle yeni türler hatta alışıldığın çok daha dışında yeni temalar karşınıza çıkabilir. Biz elimizden geldiğince onlardan da bahsetmeye çalışacağız. Fakat en azından şimdilik bu yazımızdan fayda sağlayabilirsiniz. Video oyun türleri, dijital oyun türleri ya da kısa ve öz bir şekilde ifade edecek olursak oyun türleri yazımızın sonuna gelmiş bulunuyoruz. Hatamız olduysa affola.