Oyungg Türkiye'nin Lider Video Oyunları Sitesi
Bilim kurgu ve fantezi temalı içeriklerin adeta ağaçta büyüyen bir meyve misali alınıp kaliteli veya kalitesiz denmeksizin, dev tüketici pazarlarına konulup bize neredeyse zorla sattırıldığı şu günlerde, tüketecek iyi şeyler bulmak bir hayli zorlaştı. Bizde bugünkü yazımızda bunlara değinip bilim kurgunun ne olduğuna, iyi bir bilim kurgu eserinde nelerin bulunması gerektiğine değineceğiz.
Bilim kurgu nedir?
Bir eserin bilim kurgu olması için gerekenler sorusuna her okuyucunun kendince bir cevabı vardır. Kimileri için bilimkurgu havada uçuşan uzay gemileri ve çarpışan ışın kılıçları, kimileri için üstün teknolojilerin de dahil olduğu bir gelecek tasviri ve kimileri için de bilimin getirdiği sistem içinde yozlaşmış insan topluluklarının hikayesidir. Dediğimiz gibi, her okuyucunun bilim kurgu için kendine göre bir cevabı vardır.
Bununla beraber bilim kurguyu bilimkurgu yapan en önemli etmenlerden birisi, yazıldığı dönemle olan ilişkisidir. Bir bilimkurgu eserinin kaliteli olması, onun dönemin bilimine ve tekniğine olan bağlılığıyla alakalıdır. Bir bilim kurgu eseri sadece geleceği tahmin ederek veya üstün teknolojilerle bezenmiş bir yarının tasvirini yaparak ileriye dönük olamaz, yazıldığı zaman içerisinde beğenilse bile ileride unutulur. Bilim kurgu eserinin başarılı olabilmesi için, döneminin bilimini ve araştırmalarını özümsemesi, anlaması, bunu en ufak parçasına kadar irdelemesi ve sonrasında bir potada eriterek kendi kurgu kalıpları içinde yazarak okuyucuya ulaştırması gerekir. Eser ancak bunu yapabilirse gerçek bir bilim kurgu eseri olma şansı yakalar. Ki belirtmek gerekir, eserin bir kült hale gelebilmesi ve ileriye dönük olması için kimi zaman bunlar bile yeterli gelmez.
“İyi bilim kurgu iyi edebiyattır”
Eserin iyi bir bilimkurgu sayılabilmesi için dönemin bilimsel odağından ve araştırmalarından güç alması gerektiğinden bahsetmiştik. Bunun temel sebebi ise içeriğin okuyucusu olan insanla alakalıdır. İyi bir eser yapılan şeyleri alıp süzgeçten geçirerek insana sunmalıdır. Sonuçta bilim dediğimiz şey, eninde sonunda biz insanların merakından ve ihtiyaçlarından öne gelen ve sonuçları itibariyle de gene bizi ilgilendiren bir olgudur. İyi bir bilimkurgu eseri, bu olguyu alarak döneminin odağına göre yorumlamalı ve bu olgunun amaçlarını, sebeplerini, sonuçlarını ve toplumda uyandıracağı etkiyi hesaba katarak yazmalıdır. İyi bir bilim kurgu eseri, bilimsel araştırmayı alıp bunu sosyoloji, psikoloji, sanat, felsefe, hukuk, siyaset ve etik gibi unsurlarla harmanlayıp ardından ortaya çıkan şeyle bir gelecek tasviri yapmalıdır. Eser ancak bunları gerçekleştirirse gerçekten edebi bir anlam taşıyabilir. Eser ancak ve ancak merkezine yukarıda bahsettiğimiz bu olguyu koyar ve bu olgunun gelecekteki sonuçlarını insan üzerinden anlatırsa başarıya ulaşabilir. Bu bağlamda iyi bir bilim kurgu eseri, zamanının kaynaklarıyla zamanının ötesinden bir resim çizmelidir.
Ek olarak eserlerin orijinal dilinden başka dillere çevrilirken anlam kayıplarına, çeviri hatalarından dolayı oluşacak ve akışı bozacak üslup değişikliklerine maruz kalmaması için Protranslate kitap çeviri hizmeti gibi kaliteli bir çeviri işleminden geçmesi gerekiyor.. Bu konuda uzman firmalardan yardım alınarak yapılmaması durumunda amatörce yapılan hatalar yazarın vermek istediği mesajı çok farklı şekilde yansıtabiliyor. Bu ve benzeri durumlar geri alınması zor ve pahalıya mal olan koşullar yaratabiliyor.
İyi Bilim Kurgu
Yukarıda yaptığımız açıklamalarla bilimkurgu eserinin temelde ne olması gerektiğine kabaca karar verdiğimize göre, eserin daha iyi olabilmesi ve hatta bir kült olabilmesi için gereken şeylere değinebiliriz.
İyi denebilecek her eserde olması gerektiği üzere, iyi bir bilimkurgu eserinin de de temelde felsefik bir anlayışa ve sizi sorgulamaya iten bir yapısı olması gerekir. Eser merkezine aldığı konu ve etrafında gelişen kurgusuyla sizi sürekli sorgulamaya itmeli, sorular sormalı ve sizi yanıt vermeye zorlamalıdır. Böylece hem temeline aldığı bilimsel olguya sizi de dahil etmiş, hem de daha gerçekçi bir anlatıma kavuşmuş olur.
Huxley’in Cesur Yeni Dünya’sındaki yozlaşmış ütopya kavramı, Asimov’un Vakıf’ındaki sosyoloji ve toplum sorgulaması, Herbert’ın Dune‘undaki sosyoloji, din ve yönetim üçgeni, Ben Robot’un varlık ve düşünce sınırlarını zorlayan ontoloji felsefesi, yukarıda bahsettiğimiz duruma örnek olarak verilebilir.
Uzun lafı kısası iyi bir bilimkurgu eseri kendi zamanının bilim ve tekniğini alıp her zaman sorgulanabilecek felsefik bir anlatıya dönüştürmelidir. Bunları yaparken de merkezine insanı almalıdır.
Bugünkü yazımızda bilim kurgunun tanımını yapmaya çalıştık. Ayrıca bu yazı, bilimkurgu serimizin ilk yazısıydı. Kült bilimkurgu eserlerini ve evrenlerini tanıyacağımız bu serimizde Fahrenheit’dan Cesur Yeni Dünya’ya, Dune’dan Mass Effect’e bir çok farklı yapıma bakacağız.
